Paardenbloem – Taraxacum officinale – is een oud geneeskruid. Het smaakt bitter en reinigt volgens de overlevering je lichaam in de lente. Wortel, blad, bloemen en knoppen zijn eetbaar.
Botanische illustratie: Franz Eugen Köhler, Köhler’s Medizinal-Pflanzen
Je kunt het gebruiken in de keuken maar ook om verzorgingsproducten van te maken, zoals massage-olie en gezichtswater. Last but not least vrolijkt de felgele kleur iedereen op na de lange winter. Redenen genoeg om dit vergeten wilde kruid te laten schitteren in de blogserie Groen Geluk.
Pissenlit
Paardenbloem wordt ook wel hondensla of molsla genoemd. In het Frans heet de bloem ‘pissenlit’, ofwel ‘in bed plassen’; volgens de overlevering werkt het kruid vochtafdrijvend. Vroeger werd paardenbloem ook wel gebruikt als licht laxeermiddel en tegen maag- en leverziekten. Het waren de Arabieren die de plant als eersten als geneeskruid toepasten en zo populair maakten.
De bitterstoffen in paardenbloem zouden bijzonder waardevol zijn en de stofwisseling bevorderen en bovendien het immuunsysteem versterken. In het voorjaar is de belangrijkste oogsttijd: het blad is dan nog zacht en de wortels heel bitter. In het Duits is er een gezegde: ‘Löwenzahn, da lachen alle, Leber, Magen Niere, Galle’ (Paardenbloem, daar lachen ze allemaal, lever, maag, nieren en gal – alleen rijmt het bij ons helaas niet).
Culinair
In Nederland is paardenbloem in de keuken niet heel bekend. Wellicht van de thee, die bloedzuiverend werkt en je helpt om beter te gronden of te aarden. In andere Europese landen weten ze er wel raad mee: in Frankrijk wordt het jonge blad vaak in salades gebruikt, in de Alpen worden de bloemen verwerkt tot honing en gelei en in Engeland wordt er wijn en bier van gemaakt.
- Blad
De jonge blaadjes smaken bitter, kruidig en nootachtig. Een beetje vergelijkbaar met mosterdblad of radicchio. Je bereidt ze zoals spinazie en rucola. Was ze voor je ze snijdt, omdat anders het witte sap eruit loopt. Je kunt de blaadjes in een salade gebruiken, waarbij je ook de knopjes en bloemen gebruikt. Later in het seizoen kun je minder malse blaadjes gebruiken om te roerbakken. - Bloemknoppen en bloemen
Ook de bloemknoppen van paardenbloem zijn eetbaar. In wat boter in een koekenpan gebakken, doen ze in de verte aan de smaak van spruitjes denken. Ingelegd in azijn en zout krijgen ze eenzelfde smaak als kappertjes. De bloemen bevatten het meeste vitamine C. Gebruik ze om over de salade of soep te strooien. Niet in hun geheel, maar je trekt de bloemblaadjes voorzichtig los van het hart. - Wortel
De wortel smaakt lekker in een rauwkostsalade of kort gebakken. Borstel de wortel schoon en schil met een dunschiller. Je kunt de wortels ook in zout water koken.
Ik maak elk voorjaar graag pesto van het blad, voor een heel pure lentepasta. Of wat dacht je van zoete fritters van paardenbloemen voor bij de thee? Probeer het gewoon eens uit, ik weet zeker dat je het lekker vindt en je doet je lijf er een groot plezier mee.
Zelf kweken
Paardenbloem kun je ook zelf kweken. Bij mij in de tuin mag het zich heerlijk uitzaaien, maar je kunt het zaad ook kopen of bewaren als de bloemen uitgebloeid zijn en veranderen in de mooie pluisbollen. Je doet jezelf er niet alleen een plezier mee, ook vlinders, bijen een zweefvliegen houden van paardenbloemen.
Paardenbloem houdt van een zonnige plek of halfschaduw. De grond mag vochtig of nat zijn en de plant houdt wel van een voedingsrijke bodem, maar eigenlijk is hij niet echt kieskeurig. De natuurlijke groeiplaats is grasland, aan oevers en op hellingen, dus dat kun je in je achterhoofd houden als je de standplaats in je tuin bepaalt.
Je kunt paardenbloem ook in bakken of potten kweken, als je een kleine tuin hebt, of op balkon.
Zaden zijn te koop bij Cruydthoeck (kijk daar vooral nog even rond, voor nog meer mooie wilde bloemen & kruidenzaden:-)!).
Oogsten
Oogst paardenbloemen uit je eigen tuin of van een plek waar geen honden komen en waar je er zeker van kunt zijn dat er niet met gif wordt gewerkt. Bemeste weiden kun je beter vermijden, omdat paardenbloem daar veel nitraat opneemt.
De wortels graaf je in het voorjaar uit om er thee mee te maken. De blaadjes oogst je het beste zo vroeg mogelijk, nog voor de bloei, uiterlijk in april. Ze zijn dan nog mals en hebben de sterkste werking. Daarna worden ze steviger (ze zijn dan nog wel te gebruiken in roerbakgerechten). Je kunt wortels en blaadjes ook drogen, om ze het hele jaar door te kunnen gebruiken. Snijd ze klein en spreid ze op strak gespannen, fijnmazig gaas uit. Je kunt ook een oud gordijn of papier gebruiken.
Let op
Gebruik kruiden met mate en informeer bij medicijngebruik of zwangerschap eerst bij je arts of vroedvrouw.
Bronnen: ‘De geurende kruidhof’ van M.C. Blöte-Obbes uit 1937 / Landlust Naturrezepte (Sonderheft)
