Radijs: verbindt je met moeder aarde

Radijs – Raphanus sativus var radicula –  is een oeroud gewas en werd al gegeten vóór de tijd van de pyramiden. Als je kinderen wilt leren moestuinieren dan laat je ze radijsjes zaaien, zo makkelijk is dat.

Er zijn allerlei leuke rassen om uit te kiezen. We halen nu de eerste lente-oogst uit de grond, maar zaaien voor de herfst kan ook nog. Last but not least heeft een radijs culinair heel wat meer in haar mars dan alleen maar te dienen als garnering in de sla! De hele plant is eetbaar, dus ook het loof en de bloemen. Redenen genoeg om radijsjes te laten schitteren in de blogserie ‘Groen Geluk’.

Geschiedenis

In China worden radijzen al vele duizenden jaren geteeld. Ook de Grieken en Romeinen waren er dol op. Of het in alle gevallen om radijs of rammenas ging, is niet helemaal duidelijk en ook van weinig belang: beide groenten zijn vormen van dezelfde plantensoort: radijs is de variëteit radicula, rammenas variëteit niger. De grens tussen beiden is niet scherp. In onze streken hebben de radijzen waarschijnlijk in de 16e eeuw hun intrede gedaan.

Spiritueel

Radijs heeft ook een spirituele werking: het is een knolgewas en die nemen de energie van de Aarde in zich op. Als je radijs eet (net als bieten, wortels, aardpeer en alles wat onder de grond groeit en rijpt), voel je je beter geaard of gegrond. Dus als je last hebt van onrust, of je springt van de hak op de tak en maakt niets af: eet knolgewassen (en loop op blote voeten door het gras, neem een duik in de zee of een natuurlijk meer).

Culinair

Van radijs zijn zowel de knolletjes (of knollekes, zoals onze Zuiderburen ze ook liefkozend noemen), als het blad en de bloemen eetbaar.

Het groen bevat meer vitamine C dan de knolletjes en kan rauw worden gegeten als het nog jong is en gebakken of anders bereid als het wat ouder is. Dan kun je ze prima gebruiken om er pesto of soep mee te maken, of ze in een wok mee bakken als je de radijzen bakt (zie hieronder). Het smaakt een beetje pittig, heeft wel wat weg van rucola (en dat klopt, want het is dezelfde familie).

Als je een radijsje in de tuin laat staan, dus niet oogst, groeien er uiteindelijk bloemen aan, waar je zaad van kunt winnen. Maar de bloemen zijn ook eetbaar, staan leuk op een salade of de soep en smaken lekker pittig!

De knolletjes zelf hebben meer in hun mars dan alleen als plakjes in de sla te belanden. Wat veel mensen niet weten is dat je ze kunt bakken, roosteren of wokken…. kijk hieronder maar voor wat culinaire inspiratie.

Recepten met radijs

• Amuse van radijs
  Eén van de lekkerste manieren om radijs te eten vind ik de Franse manier: met wat boter en zeezout. Het is een supersimpele amuse van de hoogste kwaliteit – mits je de ingrediënten met zorg uitzoekt natuurlijk. De radijsjes moeten écht kakelvers zijn (of kun je dat alleen van eieren zeggen?). Je kunt de boter ook vervangen door een mooie olijfolie, zoals de Italianen dat doen.
• Snelle radijs-pickle met citroentijm 
  Een heerlijke manier om wat oudere radijsjes (die een beetje gerimpeld zijn of die je te lang in de grond hebt laten staan waardoor ze heel pittig zijn geworden) te verwerken: inmaken in een wip! Je kunt ze nog 5 dagen gebruiken als je ze in de koelkast bewaart. Ik heb zo’n pot met ingemaakte radijs het grootste gedeelte van het jaar in mijn koelkast staan.
• Salade van geschaafde radijs & knolvenkel
  In deze salade heeft radijs één van de hoofdrollen en proef je hoe goed de smaak gaat met het dropachtige van venkel. Een ode aan de eenvoud ook, deze salade en heel lekker als lunch op warmere dagen in het voorjaar.
• Salade van geroosterde oerradijs & meiknolletjes
  Dit recept bedacht ik voor de serie ‘De Veggiechef’ in Seasons magazine: leuk om radijsjes eens te roosteren in plaats van rauw te eten en ook het loof in de salade te verwerken!
• Soepje van radijs
  Ik ben fan van de coöperatie Odin. Hun recepten zijn vaak al even inspirerend als het concept. Vandaar de link naar hun site, naar het recept voor een soep van radijs die inderdaad kostelijk is en heel feestelijk is om te serveren.
• Pesto van radijs
  Je kunt het loof van radijs ook gebruiken om pesto van te maken. Volg dit recept en vervang het blad van de paardenbloem en spinazie voor radijsblad.

Zelf kweken

Radijs is heel gemakkelijk zelf te kweken. Het belangrijkste is om de grond goed vochtig te houden (hoe droger de grond, hoe scherper de smaak!). Je kunt ze het beste in het vroege voorjaar (eind februari, begin maart) zaaien: dat heb ik ook gedaan en op de foto zie je de overvloedige oogst! Vanaf april, maar ook in mei en juni, is het vaak te warm en groeien de plantjes en knolletjes te snel en dat komt de smaak niet ten goede.

Mijn favoriete rassen
Maar dat wil niet zeggen dat je nu niets meer kunt proberen! De prachtige watermeloenradijs, wit van buiten en prachtig felroze van binnen, kun je juist in juni goed zaaien. Zaad vind je bij Vreekens zaden in Dordrecht.

Standplaats
Radijs kun je zowel in de volle grond als in potten kweken. Zorg wel voor voldoende ruimte zodat de knolletjes zich goed kunnen ontwikkelen. Gebruik potgrond en geef geen mest of compost, daar houden ze niet van.

Zaaitips
Zaai steeds in kleine hoeveelheden. Een oude techniek is om radijs te zaaien naast pastinaak of wortel. De radijsjes kiemen snel en markeren de rijen zodat je weet waar de pastinaken of wortelen op zullen komen (deze gewassen kiemen veel langzamer). Radijs groeit snel en is al na 3 à 6 weken te oogsten.

Verzorging
Zoals gezegd: let goed op dat je de grond voortdurend goed vochtig houdt. Als je een uitgedroogde grond opnieuw gaat gieten, hebben de radijsjes de neiging om te barsten, dus dan is het helaas al te laat.

Oogsten
Zorg dat je radijs altijd snel verwerkt: als je ze zelf kweekt oogst je ze het liefst vlak voor je ze nodig hebt in de keuken. En als je ze koopt, gebruik ze dan binnen maximaal twee dagen. De radijsjes uit de winkel of van de markt lijken iets langer knapperig te blijven dan die van eigen teelt, maar als je ze toch te lang hebt laten liggen, kun je ze lekker inmaken als snelle radijs-pickle of ze verwerken tot soep.

Bronnen: Handboek Ecologisch Tuinieren, Velt / Vegetable literacy, Deborah Madison